Wat is witwassen?
Criminelen willen het geld dat zij hebben verdiend in de onderwereld graag uitgeven in de bovenwereld. Het proces waarbij crimineel, ‘zwart’ geld ogenschijnlijk een legale herkomst krijgt, noemen we witwassen. In de kern gaat het erom dat criminelen door het witwassen de link naar het onderliggende misdrijf willen verbreken. Dit kan bijvoorbeeld door het geld te verplaatsen tussen meerdere rekeningen, door het maken van valse facturen, door crimineel geld om te zetten in cryptovaluta, of door het te storten op een buitenlandse rekening in een land waar minder controle is op witwassen.
Bij de FIU-Nederland hanteren we de volgende definitie:
Witwassen is voor de crimineel nodig om zwart geld in de bovenwereld te kunnen besteden zonder het risico te lopen dat justitie of de belastingdienst het in beslag neemt. Het gaat dan bijvoorbeeld om geld dat afkomstig is van drugshandel, mensenhandel, diefstal, sociale of fiscale fraude. Deze activiteiten, waarmee het zwarte geld is verdiend, noemen we de gronddelicten voor witwassen.
In onderstaand animatiefilmpje wordt witwassen uitgelegd:
Is witwassen strafbaar?
Het witwassen van eigen criminele winsten of de criminele winsten van anderen, en ook het meewerken daaraan, is strafbaar. Zelfs als er geen directe betrokkenheid is bij het misdrijf waarmee het witgewassen geld is verdiend.
Dus ook zonder veroordeling voor drugscriminaliteit kan een crimineel wel veroordeeld worden voor witwassen. De wet probeert zo te voorkomen dat crimineel geld in de gewone economie terechtkomt, zodat het financiële systeem schoon blijft. Witwassen staat juridisch beschreven in artikel 420bis van het Wetboek van Strafrecht.
Waar moet witwassen worden gemeld?
Organisaties die onder de meldingsplichtige instellingen vallen, moeten vermoedens van witwassen en terrorismefinanciering, of andere ongebruikelijke financiële activiteiten, melden bij FIU-Nederland. Dit gaat via het online meldsysteem.
Bent u geen onderdeel van een meldingsplichtige instelling, maar heeft u vermoedens van witwassen? Dan kunt u fraude melden via de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD).
Nederland hanteert een zogenoemde ‘’all-crimes approach’’ ten opzichte van witwassen. Dit betekent dat elk soort misdrijf waarbij geld op illegale wijze wordt verkregen, kan dienen als basis voor een witwasonderzoek.
Alle misdrijven die illegaal geld opleveren kunnen daarmee een gronddelict voor witwassen zijn. Het maakt niet uit of het geld afkomstig is van drugscriminaliteit, kinderporno, subsidiefraude, of welk ander misdrijf dan ook. Dat betekent dat organisaties die een meldingsplicht hebben, ook deze gronddelicten mee moeten nemen in hun monitoring. Transacties die te linken zijn aan deze vormen van criminaliteit zijn daarmee mogelijk een ongebruikelijke transactie onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft) en vallen daarmee onder de meldingsplicht.
Met het invoeren van een Europese richtlijn voor de strafrechtelijke bestrijding van witwassen
is deze aanpak in 2020 binnen Europa op elkaar afgestemd. Er zijn in deze richtlijn 22 criminele activiteiten genoemd die alle EU-lidstaten dienen te beschouwen als gronddelicten voor witwassen.